Burun içindeki dokuların alerjenlere (alerjiye neden olan maddelere) karşı oluşan iltihaplanması ve şişmesi sonucu ortaya çıkan duruma alerjik rinit denir. Genellikle polen, ev tozu akarı, hayvan tüyleri veya küf sporları gibi çevresel alerjenlere karşı vücudun aşırı duyarlılığı sonucu gelişir.
Belirtileri Nelerdir?
Bu durumda ortaya çıkan belirtiler arasında burun akıntısı, burun tıkanıklığı, sık hapşırma, burun kaşıntısı, gözlerde kaşıntı ve sulanma, göz çevresinde şişlik, boğazda kaşıntı, yorgunluk ve halsizlik, koku ve tat duyusunda değişiklik yer almaktadır. Sulu ve berrak bir burun akıntısı oluşur. Burun içindeki mukozanın şişmesiyle birlikte burun tıkanıklığı hissi oluşur. Alerjenlere maruz kalındığında artan hapşırma refleksi görülür. Burun içi kaşıntısı rahatsızlık verici olabilir.
Alerjenlerin gözlerle teması sonucu gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklık görülebilir. Alerjik rinit durumu olan kişilerde boğazda kaşıntı ve hafif öksürük görülebilir. Bu durumun neden olduğu belirtiler kişiyi yorgun hissettirebilir. Bu belirtiler genellikle alerjenlere maruziyet sonrası ortaya çıkar ve alerjen kaynağından uzaklaşıldığında veya uygun tedavi uygulandığında düzelir. Bu durumun belirtileri, soğuk algınlığı veya gripteki belirtilerle benzer olabilir, ancak bir uzman tarafından değerlendirilerek doğru teşhis konulmalıdır.
Alerjik Rinit Neden Olur?
Bu durumun başlıca nedeni, vücudun bağışıklık sisteminin, zararsız alerjenlere karşı aşırı tepki vermesidir. Tipik olarak, bağışıklık sistemi zararlı mikroorganizmalarla savaşmak için kullanılan savunma mekanizmalarını alerjenlere karşı da kullanır. Bu durumda, bağışıklık sistemi alerjenleri yanlışlıkla zararlı mikroorganizmalar olarak algılar ve saldırgan bir yanıt başlatır. Alerjik rinit durumuna neden olabilecek yaygın alerjenler şunlardır;
Çiçeklenme döneminde havada bulunan polenler bu duruma yol açabilir. Özellikle bahar ve sonbahar aylarında polen seviyeleri yükselebilir. Ev tozu akarları, bu küçük mikroskobik organizmalar, evlerin tozunda ve özellikle yataklarda yaşarlar. Akarlara karşı olan alerjiler, özellikle ev tozu ile temas edenlerde yaygındır. Nemli ortamlarda yetişen küf ve mantarlar, sporlarını havaya yayarak alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Kediler, köpekler ve diğer evcil hayvanların tüyleri ve cilt döküntüleri, bazı insanlarda bu durumu tetikleyebilir. Bazı ev temizlik ürünleri, parfümler ve diğer kimyasallar alerjik reaksiyonlara neden olabilir. İç mekanlarda sigara içmek, alerjiyi şiddetlendirebilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi yöntemleri, alerji semptomlarının şiddetini azaltmaya ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Tedavi yöntemleri şunları içermektedir;
Neden olduğu alerjenlerden mümkün olduğunca kaçınmak semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir. Polenlerden kaçınmak için kapalı mekanlarda kalınabilir, ev tozu akarlarının yoğun olduğu yerlerde nemlendirici kullanılabilir ve küf sporlarından kaçınılabilir.
Histamin adı verilen kimyasal maddeyi engelleyerek kaşıntı, hapşırma ve burun akıntısı gibi semptomları azaltır.
Burun içine uygulanan ilaçlar, burun içi iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur.
Mast hücrelerinin salgıladığı histamin gibi alerjenlere tepki veren maddeleri azaltır ve alerjik reaksiyonları kontrol altına alır.
Alerjik rinit yaşayan bazı kişilere, vücutlarının alerjenlere karşı tepkisini azaltmaya yardımcı olacak özel aşılar verilebilir.
Evde düzenli olarak temizlik yapmak ve tozu azaltmak.
Evcil hayvanlarla teması azaltmak veya mümkünse evcil hayvan sahipliğinden kaçınmak.
Sigara dumanından ve diğer hava kirliliği kaynaklarından kaçınmak.
Tedavi, semptomların şiddetine, kişinin yaşına ve durumun nedenlerine göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, belirtileri olan kişilerin bir kulak burun boğaz uzmanına başvurarak uygun tedavi yöntemini belirlemeleri önemlidir.