Bir veya birden fazla eklemde iltihaplanma (inflamasyon) ile karakterize edilen tıbbi duruma denir. Artrit hastalığı, eklemlerde ağrı, şişlik, kızarıklık, sıcaklık artışı ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Genellikle uzun süreli bir rahatsızlıktır ve tedavi edilmediğinde eklem hasarına ve fonksiyon kaybına neden olabilir. Hastalığın birden fazla tipi vardır en yaygın olanlar arasında osteoartrit, romatoid, ankilozan spondilit, gut, psöriatik yer almaktadır. Yaşlanma süreciyle ilişkili olan osteoartitte eklem kıkırdağı zamanla aşınır, bu da eklem boşluğunda sürtünme ve ağrıya neden olur. Romatoid ise bağışıklık sisteminin vücut kendi dokularına saldırdığı otoimmün bir durumdur. Eklemleri etkiler ve iltihaplanmaya neden olur eklem deformitesine ve hasarına yol açabilir. Artrit hastalığı bulunan hastalarda ankilozan omurgayı etkiler ve sertleşmeye neden olur kronik bir enflamatuar türüdür. Vücutta ürik asit birikmesi sonucu oluşan bir metabolik hastalık olan gut(romatizmal gut) genellikle büyük ayak başparmağı eklemlerini etkiler. Ciltte psöriyazis denilen bir cilt hastalığı ile birlikte ortaya çıkan psöriatik inflamatuar türüdür.
Nasıl Beslenilmelidir?
Artrit hastalığı bulunan bireylerin beslenmelerine dikkat etmeleri önemlidir. Tüketilmesi ve tüketilmemesi gereken gıdalar bulunmaktadır. Bunlar omega-3 yağ asitleri, meyve ve sebzeler, zencefil ve zerdeçal, yeşil çay, sağlıklı yağlar, yeterli su tüketimi, işlenmiş ve fast food yiyecekler, aşırı şekerli ve işlenmiş gıdalar, alkol ve sigara şeklindedir. Omega-3 yağ asitleri, somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, keten tohumu ve ceviz gibi besinlerde bulunur. Omega-3’lerin anti-enflamatuar özellikleri vardır ve romatoid gibi iltihabi durumları hafifletebilir. Renkli meyve ve sebzeler, antioksidanlar ve fitokimyasallar açısından zengindir. Bunlar, vücutta serbest radikallerin neden olduğu hasarı azaltabilir ve iltihaplanmayı hafifletmeye yardımcı olabilir. Zencefil ve zerdeçalın içerdikleri curcumin ve gingerol gibi bileşikler, anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Yemeklere veya çaya eklenerek tüketilebilirler. Yeşil çay, antioksidanlar bakımından zengin bir içecektir ve hastalığın semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir. Zeytinyağı, avokado yağı ve hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yağlar, anti-enflamatuar özelliklere sahiptir ve hastaların diyetlerinde yer almalıdır. Bol su içmek, eklem sıvılarını ve kıkırdakları destekler ve eklemlerin daha iyi çalışmasına yardımcı olur. Fast food ve işlenmiş gıda türü yiyecekler , trans yağ ve doymuş yağ içeriği bakımından yüksektir. Bu da iltihaplanmayı artırabilir. Bununla birlikte rafine şeker tüketimi de iltihaplanmayı artırabilir. Alkol ve sigara tüketimi artrit hastalığı semptomlarını kötüleştirebilir ve eklem hasarını artırabilir. Bu hastalıkta beslenme, her bireyin durumuna ve hastalığın türüne göre değişebilir. Dolayısıyla, en uygun beslenme planı için bir beslenme uzmanı veya doktora danışılması önemlidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi yöntemi hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genel olarak kullanılan yöntemler arasında ise ilaç tedavisi, ağrı kesiciler, steroidler, hastalık modifiye edici antirematoid ilaçlar, biyolojik ajanlar, fizik tedavi, fizyoterapi, occupational terapi, düzenli ve düşük etkili egzersizler,diyet ve yaşam tarzı, cerrahi müdahaleler yer almaktadır. Artrit hastalığı bulunan kişilere nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar gibi ağrı kesiciler verilerek semptomların hafifletilmesine yardımcı olunabilir. Doktorlar, iltihaplanmayı azaltmak için eklemlere doğrudan veya sistemik olarak kortikosteroidler reçete edebilir. Biyolojik ajanlar, bağışıklık sisteminin hastalığı hedef alan kısımlarını bloke ederek iltihaplanmayı azaltabilir. Gout (damla) gibi spesifik türleri için diğer ilaçlar da kullanılabilir. Eğitimli bir fizyoterapist, eklemlerin esnekliğini ve gücünü artırmak, ağrıyı azaltmak ve hareket kabiliyetini geliştirmek için egzersizler ve terapiler önerebilir. Düzenli ve düşük etkili egzersizler, eklemlerin ve kasların güçlenmesine, esnekliğin artmasına ve ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Yüzme ve yürüyüş gibi uygun egzersizler önerilebilir. Hastalığın şiddetli olduğu durumlarda veya eklem hasarının ilerlediği durumlarda cerrahi seçenekler düşünülebilir. Bu, eklem protezi (eklem değiştirme), eklem kaynağı ve diğer cerrahi prosedürleri içerebilir.
Artrit hastalığı tedavisi bireyselleştirilmiş olmalı ve bir doktorun veya uzmanın gözetiminde yürütülmelidir. Doktorunuzun önerilerine uymak ve düzenli takip yapmak tedavi sürecinde önemlidir.