Yaygın kas iskelet sistemi ağrıları ve hassasiyeti ile karakterize olan kronik ağrı sendromuna fibromiyalji denir.. Bu durum, özellikle kadınları etkileyen ve bilinçli bir doku hasarı veya iltihaplanma olmaksızın yaygın ağrı ve yorgunluk hissi ile kendini gösterir. Tıbbi bir hastalık olarak kabul edilmekte olup, kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır.
Belirtileri Nelerdir?
Belirtileri genellikle kas-iskelet sistemi ve sinir sistemi ile ilgili olup kişiden kişiye farklılık gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır: Vücudun farklı bölgelerinde sürekli veya tekrarlayan ağrılar hissedilir. Bu ağrı genellikle birkaç aydan daha uzun sürebilir ve genellikle sabahları daha kötü olabilir. Halsizlik, enerji eksikliği ve yorgunluk hissi fibromiyalji hastalarında sık görülen belirtilerdendir. Bu yorgunluk, uyku bozukluklarından da kaynaklanabilir. Hastalar sıklıkla aşırı hassas olabilir. Özellikle dokunulan bölgelerde, basınç uygulanan noktalarda ve kaslarda hassasiyet ve ağrı hissedebilirler.
Uykusuzluk, uykuya dalma zorluğu, uyku sırasında sık sık uyanma gibi uyku problemleri hastalarda sıkça görülen belirtilerdir. Sabahları sertlik ve hareket kısıtlılığı hissedebilirler. Migren ve gerilim tipi baş ağrıları hastalarda sık görülen eşlik eden şikayetlerdir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi sindirim sistemi sorunları da bu durum ile ilişkilendirilebilir. “Fibro sis” olarak adlandırılan, zihinsel bulanıklık, konsantrasyon eksikliği ve unutkanlık gibi bellek ve kognitif işlev bozuklukları olabilir. Bu durumun, başka tıbbi durumlarla örtüşebilecek belirtilere sahip olduğu için teşhisi zor olabilir.
Sebep Olan Faktörler Nelerdir?
Ne yazık ki, kesin nedenleri tam olarak anlaşılmamıştır, ancak araştırmalar, aşağıdaki faktörlerin fibromiyalji gelişimine katkıda bulunabileceğini göstermektedir: Bazı genlerin, ağrı algısını düzenleyen mekanizmalarda değişikliklere neden olabileceği düşünülmektedir. Hastalarda merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) düzensizlikleri olduğu gözlenmiştir. Ağrı düzenleme ve algılamayı etkileyen beyin bölgelerinde anormallikler olabilir. Beyindeki serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin düzeyindeki değişiklikler, semptomların oluşmasında rol oynayabilir.
Fiziksel veya duygusal travmalar, gelişimini tetikleyebilir veya semptomların kötüleşmesine neden olabilir. Bazı viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, semptomlara katkıda bulunabilir. Kalitesiz uyku, semptomların şiddetlendirebilir veya hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Bu durum, romatoid artrit veya lupus gibi diğer romatizmal hastalıklarla birlikte görülebilir veya benzer semptomlar gösterebilir. Hormon dengesizlikleri, hastalarda yaygın olarak gözlemlenen ağrı ve yorgunlukla ilişkilendirilebilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Fibromiyalji tedavi yöntemleri: Semptomları yönetmek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir. Ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar ve kas gevşeticiler, ağrı ve kas spazmlarının azaltılmasına yardımcı olabilir. Aynı zamanda, antidepresanlar ve antikonvülsanlar, bu durumla ile ilişkili nöropatik ağrı ve uyku bozukluklarını tedavi etmek için kullanılabilir. Fizik tedavi ve egzersiz programları, semptomları hafifletmek ve hareketliliği artırmak için önemli bir rol oynayabilir. Uzmanlar, düzenli düşük etkili aerobik egzersizler, esneme egzersizleri ve hafif direnç egzersizleri gibi uygun egzersizlerin faydalı olabileceğini önermektedir. Hastaların depresyon, anksiyete ve stresle başa çıkabilmeleri için psikoterapi (konuşma terapisi) önerebilir.
Kognitif davranış terapisi (KDT) ve kabul ve taahhüt terapisi gibi terapi türleri, hastaların hastalığıyla başa çıkmalarına ve yaşam kalitesini artırmalarına yardımcı olabilir. Uyku düzeninin sağlanması ve uyku kalitesinin artırılması, semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Rahat bir uyku ortamı oluşturmak, düzenli uyku saatleri ve stres yönetimi uyku kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. Sağlıklı bir beslenme düzeni, semptomları etkileyebilir. Dengeli ve besleyici bir diyetin yanı sıra, bazı hastaların belirli gıdalardan kaçınması veya anti-enflamatuar özelliklere sahip gıdaları tercih etmesi faydalı olabilir. Bu nedenle, fibromiyalji tedavisi için en uygun planı belirlemek için bir doktordan veya uzman bir sağlık profesyonelinden destek almak önemlidir.
