Kalın bağırsak veya kolon adı verilen sindirim sistemi organında başlayan kanser türüne kolon kanseri denir. İnce bağırsak ile rektum (makat) arasında bulunan ve sindirim sürecinin son aşamalarının gerçekleştiği bir bölümdür. Bu durum, normal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu oluşan bir tümördür. Bu tümör, zamanla kanserli hücrelerin çevre dokulara yayılması ve vücudun diğer bölgelerine metastaz yapabilme potansiyeline sahip olabilir. Hastalık, genellikle başlangıçta belirti vermez ve erken aşamalarda fark edilmesi zor olabilir. Bu nedenle düzenli tarama yöntemleri, erken teşhis ve tedavi için önemlidir.
Belirtileri Nelerdir?
Erken evrelerde belirtiler göstermeyebilir ve genellikle yavaş ilerler, ancak ilerleyen dönemlerde şu belirtiler ortaya çıkabilir: İshal, kabızlık veya dışkıda inceleşme gibi bağırsak alışkanlıklarında belirgin değişiklikler olabilir. Dışkıda kırmızı veya koyu renkli kan olabilir veya dışkıda kan pıhtıları görülebilir. Karın bölgesinde sürekli veya tekrarlayan ağrılar ve kramplar hissedilebilir. Ani kilo kaybı ve iştah azalması görülebilir. Kanser, vücuttaki kan hücrelerinin azalmasına neden olabilir, bu da halsizliğe ve yorgunluğa yol açabilir.
Bu hastalık kan kaybına neden olabilir ve uzun süreli düşük seviyelerde demir, anemiye (kansızlık) yol açabilir. Bağırsakta tıkanıklığa neden olabilecek tümöral büyümenin gaz ve şişkinliğe yol açması mümkündür. Önemli bir nokta, bu belirtilerin kolon kanseri ile ilgili olabileceğini göstermez. Bu belirtiler başka daha basit sindirim sistemi sorunlarından da kaynaklanabilir, ancak eğer bu belirtilerden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, derhal doktora başvurmak önemlidir. Erken teşhis, tedavi şansını artırabilir.
Sebep Olan Faktörler Nelerdir?
Bilinen bazı risk faktörleri şunlardır: Genellikle 50 yaşından sonra risk artar, ancak, genç yaşta da görülebilir, bu yüzden erken yaşta dahi düzenli taramalar önemlidir. Ailesinde kolon kanseri veya polipleri olan kişilerin riski artar. Özellikle birinci derece akrabalarında (ebeveynler, kardeşler veya çocuklar) öyküsü olanların dikkatli olması gerekir. Kalıtsal olarak geçen bazı genetik sendromlar, hastalığın riskini artırabilir. Örneğin, Lynch sendromu ve ailesel adenomatöz polipozis (FAP) gibi durumlar bu kategoride yer alır. Daha önce bu hastalığı veya bağırsak polipleri geçirmiş olan kişiler, ileride risk altında olabilir. Kronik kolit veya Crohn hastalığı gibi uzun süreli inflamatuar bağırsak hastalıkları da riski artırabilir.
Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, yüksek yağ içeren diyetler, işlenmiş etlerin sık tüketimi, düşük lif içeren diyetler ve yetersiz sebze-meyve tüketimi riski artırabilir. Düzenli fiziksel aktivite yapmama, obezite ve hareketsiz yaşam tarzı riski artırabilir. Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek ve diyabette riski artıran faktörler arasındadır. Radyoterapi geçmişi olanlar, özellikle genç yaşta radyoterapi alan çocuklarda bu hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir. Bu risk faktörlerini göz önünde bulundurarak, düzenli tarama testleri yaptırmak ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını benimsemek, hastalığın önlenmesine ve erken teşhisine yardımcı olabilir. Unutmayın ki, risk faktörleri bireyden bireye değişebilir ve herkes için geçerli olmayabilir. Herhangi bir sağlık endişeniz varsa, sağlık uzmanınıza danışmanız en doğrusu olacaktır.
Kolon Kanseri Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi, hastalığın evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak farklı yöntemlerin kombinasyonunu içerebilir. Temel tedavi yöntemleri şunlardır:
Tümör ve etrafındaki sağlıklı dokunun çıkarılması için cerrahi operasyon gerçekleştirilir. Lenf düğümleri de kontrol edilir ve gerektiğinde çıkarılır. Hücreleri öldürmeyi veya büyümelerini durdurmayı amaçlayan ilaçların kullanılmasıdır. Kemoterapi, cerrahi öncesi tümör küçültmek için, cerrahiden önce veya sonra kolon kanseri hastalığının yayılmasını engellemek için veya hastalığın ileri evrelerinde semptomları kontrol etmek için kullanılabilir.
Yüksek enerjili ışınlarla kanser hücrelerinin yok edilmesini hedefleyen bir tedavi yöntemidir. Genellikle kemoterapi ile birlikte kullanılır veya cerrahi operasyondan önce tümörü küçültmek için uygulanabilir. Hücrelerin belirli genetik özelliklerine veya proteinlerine yönelik olarak geliştirilen ilaçlar. Bu tedaviler, diğer tedavilere dirençli olabilen bazı türleri daha etkili bir şekilde hedeflemeye yardımcı olabilir. Tedaviye başlamadan önce, doktorunuzla detaylı bir görüşme yaparak sizin için en uygun tedavi yöntemini belirlemeniz önemlidir.