Tıp literatüründe psoriasis olarak da adlandırılan kronik ve inflamatuar bir deri hastalığıdır. Sedef hastalığı, cildin hızlı hücre üretimine bağlı olarak cilt hücrelerinin normalden çok daha hızlı bir şekilde üretilmesi ve yüzeye çıkması sonucu oluşur.
Belirtileri Nelerdir?
Bu hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve hastalığın şiddetine bağlı olarak da değişebilir. Sedef hastalığı, genellikle dirsekler, dizler, saç derisi, bel bölgesi ve tırnaklar gibi bölgelerde görülür, ancak vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir. Hastalık, etkilenen bireylerde ciddi rahatsızlık ve sosyal zorluklara neden olabilir. Hastalığa sahip kişilerde görülen belirtiler arasında kızarıklık, pullanma, kaşıntı, çatlaklar, döküntüler, tırnak değişiklikleri, eklem şikayetleri, yer almaktadır. Hastalığın en yaygın belirtisi ciltte kızarıklık oluşmasıdır. ciltte bazı bölgelerde pembemsi-kırmızı renk değişiklikleri görülür. Kızarık bölgelerde beyaz veya gümüş renkli pulların oluşması tipiktir. Bu pullar ciltte kalın tabakalar oluşturabilir. Kaşıntı hastalığa sahip kişilerde yaygın şikayetlerdendir. Kaşıma, pulların dökülmesine ve ciltte tahrişe neden olabilir. Hastalığın bulunduğu bölgede deri çatlayabilir ve bu çatlaklar bazen kanayabilir. Sedef hastalığı olan kişilerde tırnaklarda kalınlaşma, çukurlar, renk değişiklikleri veya tırnak yatağında ayrılma gibi değişiklikler gözlenebilir. Psoriatik artrit adı verilen eklem tutulumu bazı hastalarda görülebilir. Eklem şişmesi, ağrı, sertlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Tedavi, semptomların şiddetini azaltmaya ve hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Kimlerde Görülür?
Hastalık, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen oldukça yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Her yaşta ortaya çıkabilir, ancak genellikle ergenlik ve genç yetişkinlik dönemlerinde başlar. Sedef hastalığı herhangi bir cinsiyette ve etnik kökende görülebilir, ayrıca, bazı risk faktörleri de bulunmaktadır. Risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, stres, enfeksiyonlar, sigara içmek, obezite yer almaktadır. Aile üyelerinde hastalığın geçmişi bulunan bireylerde hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir. Stres hastalığın belirtilerini tetikleyebilir ve şiddetini artırabilir. Streptokokal enfeksiyonlar hastalığa bağlı guttat psoriasis olarak bilinen bir türü tetikleyebilir. Sigara içmek hastalığın şiddetini artırabileceği gibi tedaviyi de zorlaştırabilir. Eğer belirtiler bulunuyorsa dermatoloğa başvurulması önemlidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi yöntemleri hastalığın şiddeti ve yaygınlığı dikkate alınarak uygulanmaktadır. Çeşitli yöntemler içermektedir ancak kesin tedavi yöntemi bulunamamaktadır. Tedavi, semptomların kontrol altına alınmasına odaklanır. Yöntemler arasında topikal tedaviler, fototerapi, sistemik tedaviler, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri yer almaktadır. Ciltteki lezyonların tedavisinde genellikle topikal (yerel) ilaçlar kullanılır. Bunlar, kortikosteroid kremler, D vitamini analogları, retinoidler, salisilik asit, katran ve kalsineurin inhibitörlerini içerebilir. Uzman denetiminde ultraviyole (UV) ışık tedavisi uygulanabilir. UVB ışınları ve psoralen ile kombinasyon halinde uygulanan PUVA tedavisi sıklıkla kullanılır. Şiddetli psoriasis vakalarında ve diğer tedavilere yanıt vermeyen hastalarda, doktorlar sistemik ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar, ağızdan alınan veya enjeksiyon yoluyla uygulanan immünosüpresanlar, metotreksat, siklosporin ve biyolojik ajanlar olabilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, sigara içmekten kaçınmak, stresi azaltmak ve sağlıklı bir diyet uygulamak psoriasis semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilir. Sedef hastalığı hakkında hastalara ve ailelerine eğitim vermek , semptomların yönetimi ve uygun tedavi seçenekleri konusunda bilinçlenmelerini sağlayabilir.